Η κατάθλιψη αποτελεί μια ασθένεια που επηρεάζει το σώμα, τη διάθεση και τη σκέψη. Συγκαταλέγεται στις θυμικές(συναισθηματικές) διαταραχές μαζι με αυτήν της μανίας. Επειρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται για τον εαυτό του, τους άλλους και το καθε τι που συμβαίνει γύρω του, τον τρόπο με τον οποίο κοιμάται, τρώει κ.α. Η καταθλιπτική διαταραχή είναι διαφορετική απο το αίσθημα της στεναχώριας ή της πίεσης που φυσιολογικά μπορεί να νιώσει ο καθένας μας μετα απο ενα συγκεκριμένο ερέθισμα, σχετιζόμενο συνήθως με αίσθηση απώλειας, όπως ο θάνατος ενος αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός, η απώλεια της εργασιας ή η μή επιτευξη των στόχων. Δεν είναι σημάδι προσωπικής αδυναμίας ή μια κατάσταση την οποία μπορεί κάποιος απλά να αποδιώξει απο πάνω του. Χωρίς υποστήριξη και βοήθεια, το άτομο με καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να υποφέρει απο τα συμπτώματά της για εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια, γιΆαυτό και δεν πρέπει να παραβλέπουμε την ένταση και την διαρκειά τους και να τα διαχωρίζουμε απο το κοινό αίσθημα στενοχώριας ή μελαγχολίας.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2009 στο περιοδικό Journal of Marital and Family Therapy (JMFT), κοντά στο 16% των ανθρώπων θα διαγνωστεί με μείζονα κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Στην πραγματικότητα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι, από όλα τα προβλήματα υγείας, η κατάθλιψη είναι το δεύτερο από την κορυφή. Επι πλέον, περισσότερες γυναίκες από άνδρες υποφέρουν από κατάθλιψη σε γάμο.
Όσον αφορα τις υποκατηγορίες την κατάθλιψης και το σύνολο των συμπτωμάτων της μπορεί ο καθένας να βρεί πλείαδα πληροφορίων που κατακλύζουν το διαδικτυο και να ενημερωθεί κατάλληλα (και μή). Αυτο που μάς απασχολεί εδώ είναι το κατά πόσο τα συμπτώματα της καταθλιπτικής διαταραχής μπορούν να αντιμετωπιστούν επαρκώς χωρίς την παρεμβολή φαρμάκων. Και αυτό γιατι απο πολλούς πιστεύεται πως η φαρμακοθεραπεία, κυρίως σε ήπιας μορφής ψυχικές διαταραχές, πρεπει να αποτελεί την ύστατη λύση και όχι την εύκολη λύση άμεσης ανακούφισης.
Θεραπεία κατάθλιψης με φάρμακα
Για την θεραπευτική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, οι Επιλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης (SSRI), και oι αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης (SNRI). Στην οικογένεια με τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά βασίστηκε η Ψυχιατρική για να θεραπεύσει την κατάθλιψη, τις προηγούμενες δεκαετίες. Παρόλο που έχουν πλέον εμφανιστεί στην ψυχιατρική, αρκετές επόμενες γενιές φαρμάκων η σύχρονη Ψυχιατρική εξακολουθεί ακόμα να χρησιμοποιεί (αλλά σαν δεύτερη ή τρίτη επιλογή) φάρμακα αυτής της παλαιάς φαρμακευτικής οικογένειας των τρικυκλικών. Οι Επιλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης (SSRI), έχουν σημαντική επίδραση στο σύστημα σεροτονινεργικής νευροδιαβίβασης (η σεροτονίνη είναι η χημική ουσία που ηρεμεί το σώμα μας). Οι αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης (SNRI) είναι μια κατηγορία αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που ενεργούν επάνω σε δύο νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο που είναι γνωστοί για τη ρύθμιση της διάθεσης, δηλαδή τη σεροτονίνη και τη νορεπινεφρίνη.
Ολα τα αντικαταθλιπτικα φάρμακα όμως, όπως και τα περισσότερα φαρμακα άλλωστε, έχουν σημαντικές παρενέργειες όπως: καταστολή και μείωση της συγκέντρωσης, καρδιακά προβλήματα, επιλιπτικές κρίσεις, αυτοκτονικό ιδεασμό, ξηρότητα στόματος, υπνηλία, εφιδρώσεις, μυδρίαση, διαταραχές προσαρμογής, τρόμος, υπομανία, διαταραχές σεξουαλικής λειτουργίας, δυσκολία στην ούρηση, ναυτία, έμετοι, ανησυχία, δυσκολία ύπνου, κεφαλαλγία, δυσκοιλιότητα, αύξηση του σωματικού βάρους κ.α.
Τι συμβαίνει τελικά με τα φάρμακα;
“Νέες θεραπείες για την κατάθλιψη” φώναζε το 1986 ενα άρθρο στο περιοδικό New Woman, “Εντυπωσιακή πρόοδο κατά της κατάθλιψης” έλεγε ένα νέο κομμάτι των York Times Magazine το 1990. Ο υπότιτλός του ήταν αποκαλυπτικός: «Η επιτυχία των νέων φαρμάκων αποτελεί προτροπή για συζήτηση σχετικά με την υπερβολική χρήση τους και την αξία της ομιλιτικής θεραπείας». Αυτή η ιστορία αυτάρεσκα έλεγε ότι το νέο κύμα των αντικαταθλιπτικών, περιλαμβανομένων του τότε δύο ετών, Prozac, “αποδείχθηκε εξίσου αποτελεσματικό με τα παλαιότερα και συχνά πιο ασφαλή.” Επιπλέον, το άρθρο είπε ότι αυτά τα καταπληκτικά νέα φάρμακα δουλεψαν όταν η ξεπερασμένη ψυχοθεραπεία δεν το έκανε. Έτσι η Ψυχοθεραπεία εστάλη στα αζήτητα της ιστορίας.
Μόλις δύο χρόνια μετά, ξαφνικά, ο κατασκευαστής του Prozac, Eli Lilly, κατηγορήθηκε από τις οικογένειες των ανθρώπων που είτε διέπραξαν αυτοκτονία ή προσπάθησαν να αυτοκτονίσουν κατά τη λήψη του φαρμάκου. Στα επόμενα 15 χρόνια, αγωγές για άλλα αντικαταθλιπτικά συσσωρευτηκαν από άλλους κατασκευαστές για τον ίδιο λόγο: Forest Pharmaceuticals κατασκευάστρια του Celexa, Lilly (και πάλι) κατασκευάστρια του Cymbalta, Pfizer κατασκευάστρια του Zoloft, και GlaxoSmith Kline κατασκευάστρια του Paxil.
Την ίδια στιγμή, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων άρχισε να πιέζει σκληρά τις φαρμακευτικές εταιρείες για την προώθηση των “off-label” χρήσεων των προϊόντων τους, δηλαδή τις χρήσεις που δεν είχαν εγκριθεί από το FDA (οργανισμός των ΗΠΑ, αντίστοιχος με τον ελληνικό ΕΟΦ). Για να επιτύχει τους στόχους του, μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες θα πλήρωναν γιατρούς για να χορηγούν διάφορα φάρμακα που χρησιμοποιούνταν ήδη για συμπτώματα που δεν σχετίζονταν με το δηλωμένο σκοπό των φαρμάκων.
Έτσι, απο την μία η βιομηχανία φαρμάκων προωθεί τις off-label χρήσεις, και απο την άλλη πολλές από τις ερευνητικές εργασίες φώναζαν οτι τα οφέλη από το φάρμακο ήταν απατηλά. Οι γιατροί που μισθόνονταν απο τους κατασκευαστές των φαρμάκων θα παρουσίαζαν πλασματικά αποτελέσματα σε τέτοιου κύρους περιοδικά όπως είναι το New England Journal of Medicine και το περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης. Τα περιοδικά στη συνέχεια θα προσθέσουν στις εκδοτικές πολιτικές τους την απαίτηση σε όλα τα υποβαλλόμενα άρθα να περιλαμβάνονται οι πηγές χρηματοδότησης για την έρευνα.
Και τώρα, το τελευταίο πλήγμα για τη φαρμακευτική βιομηχανία: η έρευνα δείχνει ότι όχι μόνο είναι εικονικά χάπια, που ονομάζονται placebos, (που χρησιμοποιούνται στην επιστημονική έρευνα για έλεγχο) αλλά είναι και εξίσου αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της κατάθλιψη, όπως τα αντικαταθλιπτικά, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά! Στα τέλη του 2004 αναγγέλθηκε από το FDA ότι “τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να συνδεθούν με την αυτοκτονία εφήβων”. Παρόλο που στις κλινικές έρευνες των εγκεκριμένων αντικαταθλιπτικών, δεν υπήρξαν περιστατικά αυτοκτονίας, η προσέγγιση των εφήβων στα προβλήματα είναι πιό παρορμητική και ο αυτοκτονικός ιδεασμός πιό έντονος, στα πρώτα στάδια έναρξης της θεραπείας. Λόγω αυτού, το FDA επιτρέπει τώρα μια προειδοποιητική δήλωση στους γονείς και τα παιδιά που λαμβάνουν SNRIs ή SSRIs από το γιατρό τους. Το FDA έχει διατάξει ότι μια “προειδοποίηση σε μαύρο τετράγωνο” πρέπει να τοποθετείται στα ένθετα συσκευασιών των φαρμάκων. Μια συγκεντρωτική ανάλυση των δοκιμών 9 αντικαταθλιπτικών, οδήγησε σε έναν κίνδυνο αυτοκτονικότητας (αυτοκαταστροφικές σκέψη και συμπεριφορά) δύο φορές πιό υψηλό από ότι το placebo. Επιπλέον, η τελευταία λέξη της τεχνολογίας δείχνει ότι τόσο τα εικονικά χάπια οσο και η ψυχοθεραπεία αλλάζουν την νευρωνική καλωδίωση του εγκεφάλου. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να πάρουμε την ψυχοθεραπεία από τα αζήτητα και να την επαναφέρουμε στην τιμητική της θέση, όπου και ανήκει.
Αντικαταθλιπτικά VS Ψυχοθεραπεία
Αν η κατάθλιψη είναι τόσο σοβαρή, πώς θα μπορούσε η ψυχοθεραπεία να έχει αποτέλεσμα εκεί όπου τα φάρμακα μας έδωσαν τα αντίθετα (όπως παρενέργειες και πώς μπορούν απλά να σταματήσουν να λειτουργούν, αν είχαν κάποια επίδραση στην αρχή); Πώς η ψυχοθεραπεία έχει την ικανότητα να εξουδετερώσει αυτό που οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν χρεωθεί ως μια χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο; Το πιο σημαντικό, πώς θα μπορούσε η συμβουλευτική να αντιμετωπίσει το είδος της κατάθλιψης που βγαίνει από τεταμένες προσωπικές σχέσεις;
Τα καλά νέα είναι ότι “ανισορροπίες” στη χημεία του εγκεφάλου σε καταθλιπτικά άτομα δεν έχουν ποτέ βρεθεί. Δηλαδή, δεν υπάρχει τίποτα σχετικά με τον εγκέφαλο ενός καταθλιπτικού ατόμου που δεν λειτουργεί σωστά. Όταν υπάρχει λιγότερη σεροτονίνη (ο νευροδιαβιβαστής που σηματοδοτεί καλά συναισθήματα) στον εγκέφαλό τους, είναι μια αντανάκλαση της κατάθλιψής τους, όχι η αιτία της. Περισσότερες καλές ειδήσεις είναι ότι η ψυχοθεραπεία είναι πραγματικά η καλύτερη λύση για το είδος της κατάθλιψης που προκείπτει από τεταμένες προσωπικές σχέσεις. Σύμφωνα με την έρευνα του Journal of Marital and Family Therapy (JMFT), τόσο η συμβουλευτική ζευγαριών όσο και η ατομική θεραπεία μπορεί να βελτιώσει την κατάθλιψη, αλλά μόνο η θεραπεία σχέσης βελτιώνει τις σχέσεις.
Έρευνα με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), καταδεικνύει ότι φάρμακα, εικονικά σκευάσματα, και ψυχοθεραπεία, όλα μπορούν να αλλάξουν τη χημεία του εγκεφάλου. Αλλά πώς θα μπορούσαν τα φάρμακα να έχουν την ίδια επίδραση στον εγκέφαλο, όπως τα εικονικά σκευάσματα; Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι τα εικονικά χάπια δουλεύουν, λόγω της προσοχής και φροντίδας που οι ερευνητές δίνουν στους ανθρώπους που συμμετέχουν στο πείραμα. Ομως και η ψυχοθεραπευτική έρευνα καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα. Όταν η ψυχοθεραπεία δουλέυει, το κάνει λόγω της ποιότητας της θεραπευτικής σχέσης. Και έτσι φυσικά η φαρμακευτική θα λειτουργήσει επειδή διανέμεται από τους ερευνητές που μιλούν και ακούνε τους εθελοντές της έρευνας. Αυτό που λέμε εδώ είναι ότι ο τρόπος που μας αντιμετωπίζουν προκαλεί αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου.
Μελέτες που έγιναν στο ζωικό βασίλειο ρίχνουν περισσότερο φως σε αυτό. Το 1986, το Discover Magazine αναφέρει μια έρευνα από την Jacqueline Crawley με χάμστερ της Σιβηρίας, ζώα που ζευγαρώνουν για την αναπαραγωγή. Όταν ενα θυλικό απομακρύνεται μακριά από το σύντροφό της, το αρσενικό δεν λειτουργεί μόνο κατάθλιπτικά, αλλά τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο πέφτουν – ένα σίγουρο σημάδι της κατάθλιψης. Αλλά κοιτάξτε αυτό: για να αυξήσουν τα επιπεδα σεροτονίνης σε κανονικά επίπεδα, το μονο που επρεπε να κανουν οι ερευνητές ήταν να εισαγάγουν εκ νέου τη σύντροφο!
Με άλλα λόγια, το πώς αισθάνεστε για τη σχέση σας πραγματικά είναι στο κεφάλι σας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι άρχισε εκεί. Μερικές φορές διορθώνοντας εξωγενείς παράγοντες είναι το μόνο που χρειάζεται για να διορθωθεί ό,τι δεν πάει καλά στον εγκέφαλο.
Υπάρχει άλλος ενας εξωτερικός παράγοντας που έχει μια ισχυρή επίδραση εκτός από τη φροντίδα και την προσοχή που αναφέρονται ανωτέρω. Ενα άλλο άρθρο του JMFT σημειώνει ότι περισσότερες γυναίκες από άνδρες κάνουν κίνηση για χωρισμό και ότι όταν το κάνουν, αν είχαν ήδη κατάθλιψη, τα συμπτώματά τους αυξάνονται. Οι συγγραφείς εικάζουν ότι το άτομο που κινεί το χωρισμό έχει περισσότερο έλεγχο στα γεγονότα εκείνη τη στιγμή και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κατάθλιψη αυξάνεται. Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κατάθλιψης είναι η απελπισία που προέρχεται από το να είναι κανείς εκτός ελέγχου της κατάστασης. Η πραγματική λύση για τον θεραπευτή ειναι να συνεργαστεί με τον συντρόφο ώστε εκείνος/η να παραιτηθεί από τον έλεγχο, να είναι ακροατής, και να συμπεριφέρεται με σεβασμό, εκτός του ότι δίνει φροντίδα και προσοχή. Στη συνέχεια, ακριβώς όπως στην περίπτωση με τα χάμστερ Σιβηρίας των οποίων η κατάθλιψη αυξήθηκε απλά με την αλλαγή των εξωτερικών συνθηκών, η κατάθλιψη του συντρόφου μπορεί να αυξηθεί επίσης.
Υπάρχει ένα τεράστιο όφελος στη θεραπεία. Οι σύντροφοι σε μια σχέση μπορούν να διδαχθούν πώς να κάνουν ο ένας τον άλλον ευτυχισμένο αντί να τσακώνονται γιατί το άλλο πρόσωπο τους κανει δυστυχισμένους. Με άλλα λόγια, οι σύντροφοι μπορούν να μάθουν πώς να κάνουν την ένεση της σεροτονίνης ο ένας στον εγκέφαλο του άλλου μόνο με ενα καλοβαλμένο χαμόγελο και μια προνοητική χειρονομία. Αυτό είναι πολύ πιο ισχυρό από τα φάρμακα, έτσι δεν είναι;
Πηγή: psyhealth
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου