Από την οικονομική κρίση, στην αλλαγή πλεύσης

Τα τελευταία 2 χρόνια -τουλάχιστον- αρκετοί Έλληνες ζουν σε μία συνεχή και καθημερινή αβεβαιότητα. Αναφέρομαι ιδιαίτερα στα 2 αυτά τελευταία έτη διότι είναι αυτό που λένε και οι πολλοί «ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι».....!!!! Από τις αρχές του καλοκαιριού ο Σεπτέμβρης φάνταζε τόσο κοντινός που μπορεί κάποιος να αναφέρεται και στην επόμενη

 ημέρα. Τι θέλω να πω, βιώνουμε μία αμφισβήτηση γενικότερης φύσης, στο κομμάτι το επαγγελματικό, το κοινωνικό, το πολιτισμικό αλλά και στο προσωπικό. Λέγοντας κάποιος «πραγματικά δεν ξέρω αν σε μία ή δύο ημέρες θα έχω την δουλειά μου», μπορώ να πω ότι με λυπεί, με εξαγριώνει μία τέτοια τοποθέτηση, ιδίως από νέους ανθρώπους με ζωντάνια, όρεξη και θέληση για να χτίσουν και να εγκαθιδρύσουν τα όνειρα τους ... 

Τα όνειρα της θερινής νυχτός

Δεν έχει να κάνει τόσο αν κάποιος είναι εκ φύσεως –αυτό που λέμε- αισιόδοξος ή απαισιόδοξος άνθρωπος, σΆ αυτήν την φάση επικρατεί και χρειάζεται να ενισχυθεί ο ρεαλισμός. Ιδίως στην δική μας την χώρα είναι αυτό που λέμε «μόδα» δηλαδή τι συνήθεια, τι διάθεση επικρατεί στον άλλον, να την υιοθετήσουμε όλοι, να αφομοιωθούμε όλοι στην ίδια κατάσταση. Εφόσον δυσκολεύεται ο διπλανός μας και έχει χάσει την ελπίδα του για ζωή, ε, τότε πρέπει μοιρολατρικά να συμπάσχουμε. Στις μέρες μας η «συγκρατημένη αισιοδοξία» ολοένα και μειώνεται και μΆ αυτή την αναφορά αυτού του κειμένου, αυτό χρειάζεται να ακουστεί. Δικαίωμα για αισιόδοξες σκέψεις έχουν όλοι, όλοι όσοι βρίσκονται σε δυσκολία ανάκαμψης. 

Όσοι μιλούν, όσοι γράφουν στον έντυπο τύπο, στον ηλεκτρονικό καλεσμένοι σε καθωσπρέπει εκπομπές διαλαλούν «έχετε πίστη στον εαυτό σας, πιστέψτε σΆ αυτόν», «να είστε αισιόδοξοι», «μην το βάζετε κάτω». Οι νεότερες γενιές απογοητεύονται μέρα με την ημέρα, γιατί μεγάλωσαν «αλλιώς», οι μεγαλύτεροι που με κόπο κατάφεραν να στηρίξουν τις επιλογές και τα όνειρα των παιδιών τους απογοητεύονται για το μέλλον τους. Κανείς δεν είναι ευχαριστημένος... αλλά... σχεδόν σΆ όλες τις παρέες ακούς μόνο την υπάρχουσα κατάσταση χωρίς να υπάρχει μία περισσότερο δυναμική και ενισχυτική τοποθέτηση. Δηλαδή «ναι μεν αλλά...». Ο Σεπτέμβρης που διανύουμε ήρθε αρκετά χλωμός σε αρκετές Ελληνικές οικογένειες και αυτό θα συνεχίζεται να γίνεται για αρκετό καιρό ακόμα, ίσως αυτή είναι η πραγματικότητα. Αυτό ως τοποθέτηση μπορεί να ακούγεται πολύ γενικό. Πιο συγκεκριμένα όμως εκείνο που χρειάζεται είναι ο καθείς να γυρίζει τον φακό στον εαυτό του και να αναρωτηθεί, να σκεφτεί ακόμα και να αναθεωρήσει τις δικές του επιλογές, να μην μείνει στάσιμος αλλά να εξελιχτεί. 

Πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί κάποιος να φτάσει σε πολύ δυσμενή θέση για να χρειαστεί τότε να ανασυνταχθεί. Αυτό κυρίως επιτυγχάνεται έχοντας επίγνωση της προσωπικής εμπειρίας του καθενός και ανασκουμπώνοντας τα παλιά του τερτίπια. Πιο συγκεκριμένα κάποιος που έχει μάθει στην ζωή του να πορεύεται με έντονη διαχυτικότητα σε όλα, σε ανάγκες, επιθυμίες που απλά καλύπτουν άλλου είδους ανασφάλειες, πλέον χρειάζεται να χαλιναγωγήσει και να μετριάσει αυτή του την ένταση, αυτό το πολύ. Δεν κινδυνεύει κανείς όταν ζει και με εκείνα που είναι άκρως απαραίτητα, δεν είναι παραίτηση αυτό ή μοιρολατρία, αλλά τοποθέτηση νέων επιλογών και στόχων. 

¶νθρωποι που χάνουν την εργασία τους, που «έχτισαν» την ζωή τους σύμφωνα με τις αμοιβές τους χρειάζεται τώρα να αναδιοργανωθούν, δύσκολο και αρκετά καταπονητικό, αλλά από την αναζήτηση θετικών και ελπιδοφόρων μονοπατιών θα ορθοποδήσει ξανά. Η αρνητική σκέψη και ο συνεχιζόμενος απαισιόδοξος τρόπος ζωής το μόνο που επιφέρει είναι αστάθεια στην ζωή των ανθρώπων και δυστυχώς διαταραχή στην διάθεση, που αυτό ως συνέπεια έχει, κάποιος ολοένα να κλείνεται, να απομονώνεται, να απογοητεύεται και η ψυχική του υγεία ως αποτέλεσμα να κινδυνεύσει και να κλονιστεί!!! 

Οικονομική ανασφάλεια και ψυχική διαταραχή 

Απότομη μείωση του εισοδήματος και ανεργία, είναι έννοιες που μέχρι πριν από λίγο καιρό δεν απασχολούσαν έντονα τους Έλληνες. Ξαφνικά όμως, έγιναν μέρος της καθημερινότητας τους και άλλαξαν την ποιότητα της ζωής τους. Ο φόβος για το αύριο και η αβεβαιότητα που δημιουργούν, εντάσεις στους ανθρώπους μεταξύ τους, πανικό, αστάθεια, απόσυρση και έντονη μοναξιά. Η κατάσταση αυτή που επικρατεί δεν έχει αντίκτυπο μόνο στο μηνιαίο εισόδημα του καθενός αλλά και στην ψυχολογική και μετά στην σωματική του υγεία και ισορροπία. Σύμφωνα µε τους επιδημιολόγους, η οικονομική κρίση σχετίζεται τόσο µε αυξημένα περιστατικά ψυχοπαθολογίας, όπως η αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη, όσο και µε σωματικές επιπτώσεις, όπως αύξηση των αυτοκτονιών και των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου.

Η ανεργία συνοδεύεται επίσης, από αύξηση των θανάτων από ισχαιμική καρδιοπάθεια- κυρίως στους νεαρούς άνδρες: επειδή έχουν ενεργό θέση στην παραγωγική διαδικασία και πιέζονται περισσότερο είναι και εκείνοι που πλήττονται.

Οι αυτοκτονίες, εξαιτίας της οικονομικής δυσπραγίας, αυξάνονται και στη χώρα µας, όπως και οι συναισθηματικές διαταραχές. Την ίδια ώρα, ξετυλίγονται ιστορίες ανθρώπων, που πνίγηκαν στα χρέη και αποφάσισαν να δραπετεύσουν από τα προβλήματα δίνοντας τέλος στην ζωή τους. Η απώλεια της εργασίας συνοδεύεται, επίσης, από ψυχικές διαταραχές, προβλήματα εθισμού και εξάρτησης, αυξημένη κατανάλωση καπνού και οινοπνεύματος, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση (Γιωτάκος Ο. Ψυχίατρος). 

Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε παρατεταμένο άγχος, υπάρχουν σημαντικότατες επιδράσεις στην ψυχική του διάθεση, αλλά και στο σώμα του. Η άμυνα του οργανισμού του πέφτει, µέσω ενός πολύπλοκου μηχανισμού που οφείλεται στην επικοινωνία νευρικού και αμυντικού συστήματος. Αυτή την περίοδο τα ψυχοσωματικά συμπτώματα κάνουν την επανεμφάνιση τους, δερματικά εξανθήματα, πεπτικό σύστημα, πονοκέφαλοι, αραίωση μαλλιών αϋπνίες είναι ορισμένα από τα πιο σύνηθη. Η λειτουργία του ατόμου μπλοκάρει και νιώθει την ύπαρξη του να χάνεται. 

Και σαν να µην έφταναν όλα τα παραπάνω, πρόσφατη μελέτη σε Αμερικανούς και Ευρωπαίους 35αρηδες, έδειξε ότι το άγχος για την άσχημη οικονομική κατάσταση και την έλλειψη περίθαλψης οδηγεί τους σημερινούς 35άρηδες πιο νωρίς στη μέση ηλικία! Οι πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις της ανεργίας, είναι επομένως, πολύ περισσότερες απΆ ότι υπολογίζεται µε βάση τους κλασικούς οικονομικούς δείκτες. Το πραγματικό κόστος της ανεργίας για τον εργαζόμενο και την κοινωνία, είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού ένα κύμα απολύσεων μπορεί να επηρεάσει την υγεία των απολυμένων, µε ότι αυτό συνεπάγεται για τα συστήματα δημόσιας υγείας. 

Συμβουλές για αποτελεσματικότερη διαχείριση έντονου άγχους 

• Συζητήστε ότι σας προβληματίζει, μοιραστείτε με ανθρώπους που εμπιστεύεστε 

• Ορίστε ένα νέο πλάνο για να κινηθείτε. Προσπαθήστε να μην εμμένετε στην ίδια κατάσταση που ταλανίζει και δεν σας βοηθά να επαναπροσδιορίσετε στόχους 

• Δεχθείτε ακόμα και να απασχοληθείτε με κάτι εφήμερο σε εργασιακό πλαίσιο, έτσι ώστε και να νιώθετε σημαντικοί και αποδοτικοί αλλά και με την αυτοπεποίθηση που αυτή η κίνηση θα σας δώσει θα μπορείτε περισσότερο εύκολα να θέτετε κινήσεις και στόχους προς επίτευξη 

• Πιστέψτε στον εαυτό σας, δεν θα το κάνει κανείς άλλος για εσάς 

• Δεν είναι προσωπική ήττα, αλλά μία κοινωνική έντονη κατάσταση 

• Με ευελιξία σκεφτείτε προσωπικά πως οδηγηθήκατε σ΄ αυτό το σημείο και αναζητήστε διαφορετικούς τρόπους επιβίωσης, ακόμα και αν μέχρι τώρα τους αρνιόσασταν, όπως κάλυψη αναγκών, επαγγελματικής πλεύσης 

• Αναζητήστε πιο άμεσους και προσωπικούς τρόπους εστίασης και διασκέδασης, όπως η συγκέντρωση φίλων σε σπίτια. ¶μεση επικοινωνία, ζεστή ατμόσφαιρα, μοίρασμα συναισθήματος, ξεφορτωθείτε αυτό που σας βαραίνει 

• Επίσης, μην εμμένετε σε κάτι που δεν βγαίνει συνεχίστε να δοκιμάζετε κάτι που σας ταιριάζει, βρείτε εναλλακτικές λύσεις 

• Επιτρέψτε στον εαυτό σας να χαμογελά, να σκέφτεται όμορφα, να ελπίζει, μην του το στερείτε αυτό 

• Ακόμα και οι πιο επίπονες δοκιμασίες είναι για όλους, χωρίς διάκριση, προσαρμόστε τες στην ζωή σας, να εξελίσσεστε και να προχωράτε 

• Να ανακαλύψετε τον εαυτό σας 

• Ζητήστε βοήθεια, αφεθείτε, όσοι μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι «δεν εκδηλώνω την ανάγκη μου, ή την δυσκολία μου», τους είναι μεγάλο βαρίδιο να δείξουν ευαλωτότητα. Αλλάξτε το αυτό, τότε και μόνο θα δείτε ποιοι πραγματικά είναι κοντά σας και αξίζει να έχετε δίπλα σας. 

Απελπισία 

Οι άνεργοι έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, νιώθουν απορριπτέοι από την κοινωνία και αναπτύσσουν µε τη σειρά τους αισθήματα εχθρότητας για αυτή, βιώνουν χρόνια πικρία κι απογοήτευση και παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης, αρνούνται κάθε τι θετικό και ελπιδοφόρο, απόσυρση και άρνηση κυριαρχεί στην καθημερινότητα τους. Αναπτύσσεται μέσα τους η αίσθηση πως δεν μπορούν να πάρουν στα χέρια τους τα ηνία της ζωής τους και σε πολλές περιπτώσεις κυρίως όταν χάνουν αυτό που λέμε «σταθερή και βέβαιη εργασία», το στρες που βιώνουν είναι αρκετά μεγάλο με περισσότερη διάρκεια ακόμα και για κάτι δυσάρεστο που μπορεί άλλοτε να είχαν ζήσει (Γιωτάκος Ο.) 

«Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζει κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας τον πρώιμο λόγο και τα προμετωπιαία εκτελεστικά συστήματα ελέγχου και τροποποιεί τις σχέσεις εγκεφάλου-συμπεριφοράς σε σχετιζόμενες µε ανάγνωση δοκιμασίες» (Γιωτάκος Ο.) «Παρομοίως, η κακή κοινωνικο-οικονομική κατάσταση συμβάλλει σε μειωμένη απόδοση και προσοχή» 

Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το Κ.Ε.Τ.Α.Κ. (Κέντρο Ερευνών, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας) του Mediterranean College. Η Έρευνα, σκιαγραφεί τις επιλογές και τις προτεραιότητες των νέων κάτω από τις επιπτώσεις της Χρηματοπιστωτικής και Οικονομικής Κρίσης και αποκαλύπτει τις επιδράσεις της σε αξίες και συμπεριφορές. 

Μερικά από τα συμπεράσματα της έρευνας ήταν ότι οι νέοι αισθάνονται αβεβαιότητα για το μέλλον στη πλειοψηφία τους (42%), απαισιοδοξία σε ποσοστό 20% αλλά και αισιοδοξία σε ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του (38%). Στην πλειοψηφία τους πιστεύουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα παραμείνει σταθερό (48%) για τον επόμενο χρόνο, ότι θα χειροτερέψει σε ποσοστό (36%) και ότι θα βελτιωθεί (16%). Η εργασία για την πλειοψηφία των νέων (49%) αποτελεί τον τρόπο για να κερδίσουν τη ζωή τους και να επιβιώσουν, σε ποσοστό (41%) τον τρόπο να βελτιώσουν τη ζωή τους και το κοινωνικό τους status, ενώ για ένα ποσοστό (10%) τον τρόπο να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους και τις δεξιότητές τους. Στο ερώτημα εάν θα αναθεωρούσαν τις αποφάσεις για σπουδές, ώστε να κατευθυνθούν σε πιο ασφαλείς επιλογές σε σχέση με την επαγγελματική αποκατάσταση, το (49%) των νέων απαντά ναι. (Πηγή: Γαλάνης Β. Διευθυντής Επικοινωνίας του Mediterranean College. 

Καλή διάθεση και δημιουργικότητα

Γενικά η θετική διάθεση αυξάνει το αίσθημα της δημιουργικότητας, τα θέματα επιλύονται πιο εύκολα και ο τρόπος σκέψης είναι θετικός (Ψούνη Λ. 21.12.2010). Η μουσική είναι ένας καλός τρόπος για να ανέβει η διάθεση, η ανάγνωση ενός χρήσιμου και καλού βιβλίου, μία βόλτα με φίλους χαρίζει ευεξία, χαλαρότητα, τοποθέτηση άλλων απόψεων. Δεν είναι ντροπή κάποιος να αναζητήσει τρόπους και διεξόδους βοηθητικούς για τον εαυτό του, αρκεί να το κάνει. 

Αντιμετώπιση 

Πώς πρέπει όμως να αντιδράσουμε στην κρίση; Σε περιόδους γενικευμένης οικονομικής κρίσης, ψυχολόγοι και ψυχίατροι συμφωνούν πως το σημαντικότερο είναι να αντιληφθούμε πως πρόκειται για µία γενική κατάσταση, ούτως ώστε να μην προσλαμβάνουμε το γεγονός ότι δεν τα βγάζουμε πέρα ή ότι χάσαμε τη δουλειά µας, ως προσωπική αποτυχία. Ο καθένας μπορεί να βρει έναν τρόπο να το κάνει, αρκεί να προσπαθήσει, να βρει το «κλειδί» που του αρμόζει και να βρει μεθόδους και τρόπους προσαρμογής και αντιμετώπισης της δυσκολίας που βιώνει. Ακόμα και μόνος του να μην είναι έτοιμος να το βρει, ή να είναι μπλοκαρισμένος, μπορεί να υπάρχουν υποστηριχτικοί άνθρωποι δίπλα του ακόμα και να αναζητήσει ο ίδιος πιο άμεση βοήθεια από ένα ειδικό. Η αλληλοβοήθεια σε περιόδους, όπως η σημερινή, είναι πολύτιμη για την κοινωνία µας.

Πηγή: www.psyhealth.gr